موثرترین و قاطع ترین عامل در تعیین رفتار و شخصیت هر انسان، اختیار و اراده ی آزاد اوست و نهایت تاثیر مجموعه عوامل دیگر این است که شناخت ها و گرایش های فطری را تقویت یا تضعیف کنند و در نتیجه زمینه را برای گزینش و اختیار آزادانه انسان را فراهم آورند.

بی شک در شکل گیری شخصیت اسوه هایی چون فاطمه علیها السلام عواملی چون وراثت، محیط داخلی (رحم مادر)، محیط طبیعی و جغرافیایی، دیگر محیط های پیرامونی( تربیت خانوادگی چگونگی  ازدواج و…) والهام های غیبی موثر واقع شده است ؛ اما می باید به حدود تاثیر این عوامل توجه داشت. نهایت تاثیر این عوامل، سرعت بخشی به شکوفایی استعدادهای فطری فاطمه علیها السلام بوده است سرعتی والا و بی نظیر که ویژه ی آن حضرت می باشد و در اسوه پذیری از ایشان چنین سرعتی هرگز مطلوب و مقصود نیست.

در عرصه ی اسوه پذیری از معصومانی همچون صدیقه طاهره ، هر چند شاید به گرد پای ایشان نیز نرسیم؛ اما چنین نگرشی هرگز نباید باعث یاس و ناامیدی و ایجادگر مانعی در اسوه پذیری از ایشان گردد.

اوج عروج فاطمه علیها السلام به رفیع ترین مقام انسانی همواره می باید برای اسوه پذیران امیدوار کننده و نشاط آفرین باشد؛ چراکه اصلی ترین مایه ی قوام و شکل گیری شخصیت فاطمه، اراده و اختیار آزاد او بوده است.

برگرفته از کتاب جامی از زلال کوثر از استاد محمد تقی مصباح یزدی