توحید، اصلی‏ترین و مهم‏ترین پیام بعثت است. فراگیری این اصل چنان گسترده است که اسلام به نام دین توحید شناخته می‏شود. در قرآن کریم، اصل توحید، ساختار کلی همه آیات است و نخستین پیام همه پیامبران پیشین نیز اصل توحید بوده است: «پیش از تو هیچ پیامبری نفرستادیم، مگر آنکه به وی وحی کردیم که معبودی جز من نیست، پس تنها مرا پرستش کنید».(انبیاء: 25)

خداوند، حضرت محمد را به حق برانگیخت تا بندگان خود را از پرستش دروغین بت‏ها رهایی بخشد و به پرستش خود راهنمایی کند و آنان را از پیروی شیطان نجات دهد و به اطاعت خود کشاند.

پس خداوند، رسولان خود را در میان مردم برانگیخت و پیامبرانش را پیاپی به سوی آنها فرستاد تا از مردم ادای عهد و پیمان فطرتی را که با پروردگارشان بسته بودند، بخواهند و نعمت فراموش شده او را به ایشان یادآوری کنند و با تبلیغ دلایل روشن، وظیفه رسالت را انجام دهند و نیروی عقل‏های مردم را که زیر غبار کفر و شرک و گمراهی پنهان شده بود، برانگیزانند و به کار اندازند و آیات بزرگ الهی را به ایشان بنمایانند.

خدای سبحان برای وفای به وعده خود و کامل گردانیدن دوران نبوت، حضرت محمد را مبعوث کرد؛ پیامبری که از همه پیامبران، پیمان پذیرش نبوت او را گرفته بود. نشانه‏های او شهرت داشت. و تولدش بر همه مبارک بود.

امام علی عليه ‏السلام درباره بعثت پیامبر اکرم صلی الله علیه و اله فرمودند:

أرسَلَهُ عَلى حِينِ فَترَةٍ مِنَ الرُّسُلِ و طُولِ هَجعَةٍ مِنَ الاُمَمِ و اعتِزامٍ مِنَ الفِتَنِ وَانتِشارٍ مِنَ الاُمُورِ و تَلَظٍّ مِنَ الحُرُوبِ و الدُّنيا كاسِفَةُ النُّورِ ، ظاهِرَةُ الغُرورِ عَلى حِينِ اصفِرارٍ مِن وَرَقِها و إياسٍ مِن ثَمَرِها ؛ ‏

خداوند او را در زمانى فرستاد كه روزگارى بود پيامبرى برانگيخته نشده بود ، و مردم در خوابى طولانى به سر مى ‏بردند.
و فتنه‏ ها بالا گرفته و كارها پريشان شده بود، و آتش جنگ‏ ها شعله مى‏ كشيد، و دنيا بى فروغ و پر از مكر و فريب گشته، برگ ‏هاى درخت زندگى به زردى گراييده و از به بار نشستن آن قطع اميد شده بود.

نهج البلاغه، خطبه 89 

مردی از تبار انسان، از میان نور و ایمان. مردی از غار نهان پا به عرصه رسالت نهاد. او که خردها را به تفکر واداشت و خرافه ها را در هم شکست. مردی از جنس باران، نادانی جهل را شست و عاطفه ها را به دنیا معرفی کرد. او که هوس پرستی را به خداپرستی بدل ساخت و جهان را از رقص شمشیرهای نادانی رهاند. مردی که زن را عزت بخشید و دخترکان را به آغوش گرم مادرانه بازگرداند تا در سرمای خاک، زنده زنده جان ندهند. مردی از جنس باران، شست هر آنچه را در اسارت جهالت تیره و غبارآلود شده بود.

مردی از جنس باران لبخند بر لب ها نشاند و دست گرم و نوازشگرش را بر سر کودکان بی پدر کشید، تا عاطفه خفته را در هر انسانی از آن دیار بیدار کند. آن مرد آمد تا درون خویشتن هر مرد و زن را به یادش بیندازد و سینه ها را به عشق بخروشاند. منجی بزرگ بشر، ارزش های اخلاقی را به جهانیان معرفی کرد و آیین زندگی را به ما هدیه داد. مردی از جنس باران، آمد تا دنیا را از گرد هر پلیدی بشوید و تنفس را پاک گرداند. درود بی کران خداوندی بر روان پاکش باد!

بعثت محمد صلی الله علیه و آله گل های ایمان را در شوره زار دل های سرد و خفته انسان ها بیدار کرد.